Warta

Miasteczko i siedziba gminy w powiecie sieradzkim, na pograniczu Wysoczyzny Tureckiej i Kotliny Sieradzkiej, nad rzeką Wartą.

Warta należy do najstarszych miejscowości powiatu sieradzkiego. Powstała przy przeprawie przez rzekę Wartę, na skrzyżowaniu dróg z Łęczycy do Kalisza oraz z Sieradza do Torunia. Była własnością monarszą i w średniowieczu wchodziła w skład kasztelanii sieradzkiej.

Pierwsza wzmianka o Warcie pochodzi z 1255 r. kiedy to książę Kazimierz Konradowic potwierdził jej, nadane już wcześniej prawa miejskie. W 1331 r.miasteczko spustoszyli Krzyżacy.

W XV stuleciu Warta była miejscem licznych zjazdów i sejmików ziemi sieradzkiej. W 1423 r. wydano tu słynny statut warcki, zgodnie z którym każdy szlachcic mógł usunąć "nieużytecznego i krnąbrnego" sołtysa wykupując sołectwo.

W tym samym 1423 r. właśnie w Warcie powstało pierwsze prawo dotyczące ochrony przyrody w Polsce - król Kazimierz Jagiellończyk zakazał wycinania cisa w Polsce. W 1459 r. miasteczko wysłało na wojnę pruską 25 zbrojnych, tyle co ówczesne miasta powiatowe: Sieradz, Szadek i Łęczyca.

Miasteczko już w XIII w. było ośrodkiem sukiennictwa a w ciągu wieków stało się znanym ośrodkiem innych rzemiosł i handlu. W 1563 r. odnotowano w Warcie 96 rzemieślników. Kres świetności Warty przyniósł potop szwedzki oraz późniejsze, liczne pożary i epidemie. Po potopie szewdzkim z dawniej istniejących tu 260 domów pozostało 51 a rzemiosłem trudniło się już tylko 18 osób.

W roku 1793 Warta stała się miastem powiatowym. Liczyła wówczas 992 mieszkańców, 144 domy i 98 pustych placów. Rzemiosłem zajmowały się 34 osoby a handlem - 24. W 1842 r. Warta spadła do roli siedziby okręgu, którą pozostawała do 1866 r. W 1810 r. liczyła 1.179 mieszkańców a w 1910 już 5.542. W czasie II wojny światowej liczba mieszkańców spadła z 4.5 tys. w 1939 r. do 2.5 tys. w roku 1945.

Dzisiejsza Warta to jedno z najmniejszych miast województwa, stolica gminy, lokalny ośrodek usługowy dla rolnictwa, niewielki ośrodek przemysłowy oraz siedziba znanego szpitala psychiatrycznego.

Bedąc w Warcie wypada zobaczyć przede wszystkim zespół klasztorny Bernardynów, na który składają się:

kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - tą gotycką, murowaną świątynię wzniesiono w latach 1479-82, a przebudowano w latach 1696-1708 w stylu barokowym. Kolejne przebudowy miały miejsce w latach 1721 i 1764. W 1612 r. dobudowano do kościoła boczną kaplicę św. Anny utrzymaną w stylu renesansowym. Szczególnie bogate wyposażenie wnętrza tej świątyni, zaliczane jest do najbardziej efektownych wnętrz barokowych w Polsce.

klasztor oo. Bernardynów - ta murowana, wzniesiona również w stylu gotyckim budowla powstała w latach 1479-82 a w 1696 i 1721 r. została przebudowana w stylu barokowym. W latach 1796-1836 istniała przy klasztorze szkoła podwydziałowa podlegająca Komisji Edukacji Narodowej. W 1908 r. cześć klasztoru przeznaczono na szpital dla umysłowo chorych.

kaplica oo. Bernardynów - stojąca przed klasztorem niewielka kaplica powstała w 1726 r. a wzniesiono ją w stylu barokowym.

Do najciekawszych zabytków miasteczka należą również:

kościół parafialny pw. św. Mikołaja - tą pseudobazylikową, gotycką budowlę z cegły o układzie polskim wzniesiono ok. 1340 r. Świątynia ta posiada 3 nawy, czworoboczną wieżę i jest oszkarpowana. Zachowały się tu oryginalne gotyckie portale z formowanej cegły.

zespół klasztorny ss. Bernardynek - składa się na niego barokowy kościół p.w. św. Józefa wzniesiony w 1770 r. oraz dawny klasztor bernardynek, ktorego cześć w 1908 r. przeznaczono na szpital dla umysłowo chorych.

ratusz miejski - klasycycystyczny budynek ratusza wzniesiono w 1842 r. Dziś jest on siedzibą Urzędu Miasta i Gminy w Warcie.

Warta jest również siedzibą Muzeum Miasta i Rzeki Warty działającego pod egidą PTTK. W jego ekspozycji znajdują się eksponaty dotyczące historii miasta oraz postaci związanych z Wartą.

Miasteczko jest również punktem wyjściowym i tranzytowym licznych szlaków turystycznych.

INFORMACJA TURYSTYCZNA