Żychlin

Miasto i siedziba gminy w północnej części województwa łódzkiego (powiat kutnowski), nad rzeką Słudwią, na Równinie Kutnowskiej. 8,8 tys. mieszkańców (2007).

Żychlin to stara miejscowość leżąca na dawnym trakcie prowadzącym z Mazowsza ku Wielkopolsce. Najstarsza wzmianka historyczna o Żychlinie pochodzi z 1331 r. i mówi o zniszczeniu osady przez Krzyżaków. Prawa miejskie Żychlin uzyskał przed 1397 r., potwierdził je w 1450 r. Kazimierz Jagiellończyk. W 1576 r. w mieście było 17 rzemieślników, siedmiu mieszczan zajmowało się piwowarstwem, a pięciu - paleniem gorzałki. Rozwój miasta został zahamowany w XVII stuleciu, pewna poprawa nastąpiła dopiero w połowie kolejnego stulecia.

Miasto było miejscem zaciętych walk w trakcie powstania styczniowego - to właśnie atak powstańców na Żychlin w dniu 22 stycznia 1863 r. rozpoczął działania zbrojne powstańców na terenie dzisiejszego województwa łódzkiego. Przejściowo opanowano miasto wypierając stacjonujących tu Rosjan.

W 1775 r. w Zychlinie było 69 domów, pół wieku później już 104. W 1856 r. miasteczko liczyło 1.611 mieszkańców. W 1870 r. Żychlin utracił prawa miejskie. Mimo to liczba ludności Zychlina stale rosła - w 1886 r. przekroczyła 2 tysiące, a w końcu XIX stulecia - 4.8 tys. mieszkańców. Żychlinianie pracowali głównie na pobliskiej kolei, w drobnych zakładach przemysłowych i okolicznych cukrowniach.

Po odzyskaniu niepodległości Żychlin odzyskał prawa miejskie - stało się to w 1924 r. W przeddzień wybuchu II wojny światowej miasteczko liczyło już 8.3 tys. mieszkańców.

Będąc w Żychlinie warto zobaczyć:

prehistoryczny grób skrzynkowy należący do kultury łużycko-pomorskiej. We wnętrzu grobu odnaleziono naczynia gliniane i przedmioty wykonane z brązu, pozwalające datować to znalezisko archeologiczne jako pochodzące z ok. 500 r. p.n.e.;

kościół parafialny p.w. śś. Piotra i Pawła - murowaną późnobarokową świątynię wzniesioną w 1782 r. z fundacji Tomasza Pruszaka, rozbudowaną w latach 1838 i 1911 (kaplice i zakrystia) i stojące obok niego: dzwonnicę i plebanię z XIX w.;

dwór z XVIII stulecia przebudowany w XIX i XX w.;

kaplicę grobową Orsettich (XIX w.) stojącą na żychlińskim cmentarzu grzebalnym klasycystyczną murowaną, dwukondygnacyjną budowlę w kształcie rotundy; ściany dolnej kondygnacji rozczłonkowane są pilastrami;

dawną synagogę przy ulicy Kilińskiego - bożnicę żydowską wzniesioną w 1880 r. według projektu Aleksandra Woyde, w miejscu poprzedniej drewnianej bożnicy z 1780 r.;

cmentarz żydowski przy ul. Łukasińskiego. Ta zdewastowana już dziś nekropolia ma powierzchnię ok. 1,25 hektara i obecnie nie jest ogrodzona;

dawną cukrownię Walentynów (1853) oraz

zabytkowe domy z XIX i XX w.

Przez Żychlin wiedzie znakowany kolorem niebieskim szlak rowerowy "W Centrum Polski".