Stowarzyszenie Historyczne „Gloria Victis” to grupa miłośników historii, którzy od lat angażują się w jej popularyzację poprzez rekonstrukcje i działania edukacyjne. Ta działalność to efekt wspólnej pasji i zaangażowania, dzięki której można przybliżać przeszłość w ciekawy i przystępny sposób.
Historia Stowarzyszenia sięga 2013 roku, kiedy to został założony Klub Historyczno-Regionalny. Nazwa „Gloria Victis”, czyli „Chwała Zwyciężonym”, nawiązuje do noweli Elizy Orzeszkowej i symbolizuje główną inspirację grupy – Powstanie Styczniowe. W 2019 roku przekształcono się w Stowarzyszenie.
Od początku istnienia, stowarzyszenie kieruje się kilkoma głównymi założeniami:
- rekonstrukcja historyczna i prezentowanie ożywionej historii,
- organizowanie żywych lekcji historii w szkołach,
- opieka nad lokalnymi miejscami pamięci,
- udział w uroczystościach patriotycznych i wystawianie wart honorowych,
- organizowanie wydarzeń kulturalnych, wystaw i spotkań historycznych,
- promocja historii regionu w innych częściach kraju.
W swojej działalności odtwarzane są realia Powstania Styczniowego, Powstania Styczniowego, wojny obronnej 1939 roku, służb granicznych, Policji Państwowej, Polskiego Czerwonego Krzyża i życia codziennego XIX-XX wieku.
Powstanie Styczniowe miało duże znaczenie w regionie wieruszowskim, czego dowodem są liczne miejsca pamięci. W rekonstrukcjach odtwarzane są sylwetki strzelców i kosynierów z oddziałów Józefa Oksińskiego i Antoniego Korytyńskiego. Warunki walk w regionie były trudne, a większość starć kończyła się klęską powstańców. Najważniejsze bitwy to te pod Lututowem, Starym Ochędzynem i Walichnowami.
Kobiety odegrały istotną rolę w Powstaniu Styczniowym – w symbolicznych czarnych sukniach i patriotycznej biżuterii wyrażały sprzeciw wobec zaborcy. Były duszą powstania – organizowały lazarety, działalność charytatywną, zbiórki na broń oraz walczyły na froncie. Wspierały konspirację, pełniły funkcje kurierów i aktywnie angażowały się w działania powstańcze.
Kolejnym rekonstruowanym okresem jest Wojna Obronna 1939 roku, a zwłaszcza formacje mundurowe działające w ówczesnym powiecie wieluńskim. Odtwarzamy m.in. sylwetki żołnierzy wieluńskich batalionów Obrony Narodowej i funkcjonariuszy Straży Granicznej. Wiele uwagi poświęcane jest również historii Policji Państwowej, która współpracowała ze strażnikami granicznymi w ochronie porządku i bezpieczeństwa.
Dodatkowo, w rekonstrukcjach pojawia się organizacja Polskiego Czerwonego Krzyża, który w okresie międzywojennym niósł pomoc na terenach przygranicznych. Członkinie stowarzyszenia tworzą prawdopodobnie największą grupę odtwarzającą sanitariuszki PCK w Polsce.
Trudno zapomnieć o odtwarzaniu postaci cywilnych, które są uzupełnieniem wszystkich historycznych inscenizacji.
Stowarzyszenie zaangażowane jest w propagowanie historii regionu, organizuje widowisko wiejskiego wesela z drugiej połowy XIX wieku inspirowane przekazami Oskara Kolberga. Weselnicy posiadają liczne stroje, rekwizyty oraz świętują na tle odpowiedniej scenografii. Posługują się także gwarą i zwrotami charakterystycznymi dla regionu. Kolejnym etnograficznym motywem inscenizacji są obrzędy żniw i dożynek z przełomu XIX i XX wieku, wzbogacone pokazami dawnych zawodów rzemieślniczych.
Duża waga przykładana jest także do działalności edukacyjnej. Lekcje „żywej historii” w szkołach i instytucjach prezentują historię w przystępny i angażujący sposób. Członkowie stowarzyszenia odwiedzili już wiele placówek, gdzie uczestnicy takich spotkań mogli zobaczyć stroje, uzbrojenie i posłuchać o wydarzeniach z przeszłości. Grupa dba o lokalne miejsca pamięci oraz aktywnie uczestniczy w uroczystościach patriotycznych. Podczas obchodów wystawia warty honorowe, ponadto organizuje wydarzenia upamiętniające ważne dla regionu postacie i wydarzenia.
Od początku istnienia Stowarzyszenia jego członkowie aktywnie uczestniczą w życiu organizacji oraz promocji regionu. Ich pomysły, różnorodne zainteresowania i pasje tworzą bogaty wachlarz inspiracji i inicjatyw. Stowarzyszenie nieustannie się rozwija, podejmując nowe wyzwania i realizując projekty, które przybliżają historię oraz tradycje Ziemi Wieluńskiej nie tylko mieszkańcom, ale także i turystom.
Program TVP Łódź „Historie z pasją”, w którym udział wzięło nasze Stowarzyszenie: https://lodz.tvp.pl/83495589/15112024
Opr. Aleksandra Michnik
