(+ 48) 42 663-77-33
biuro@rotwl.pl

#województwołódzkie

Jesienne spotkanie z przyrodą

Już w najbliższą niedzielę 6 października 2024r. Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego zaprasza na wydarzenie pn. „Jesienne spotkanie z przyrodą”. Wydarzenie to połączone będzie z promocją projektu „𝙊𝙬𝙤𝙘𝙤𝙬𝙚 ł𝙤́𝙙𝙯𝙠𝙞𝙚”, w którym odwiedzający otrzymają 𝙨𝙖𝙙𝙯𝙤𝙣𝙠𝙚̨ 𝙙𝙧𝙯𝙚𝙬 𝙡𝙪𝙗 𝙠𝙧𝙯𝙚𝙬𝙤́𝙬 𝙤𝙬𝙤𝙘𝙤𝙬𝙮𝙘𝙝 jako nagrodę w konkursach i zabawach przyrodniczych. Na stoisku edukacyjnym Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego mieszkańcy województwa łódzkiego dowiedzą się dlaczego warto sadzić drzewa i krzewy właśnie jesienią oraz wielu informacji i ciekawostek przyrodniczych.

Miejsce wydarzenia:  ul. Wycieczkowa 86 w samym środku Lasu Łagiewnickiego!

𝘿𝙤𝙙𝙖𝙩𝙠𝙤𝙬𝙤 𝙬𝙮𝙙𝙖𝙧𝙯𝙚𝙣𝙞𝙚 𝙩𝙤 𝙥𝙤ł𝙖̨𝙘𝙯𝙤𝙣𝙚 𝙟𝙚𝙨𝙩 𝙯 𝙬𝙖𝙧𝙨𝙯𝙩𝙖𝙩𝙖𝙢𝙞 𝙚𝙠𝙤𝙡𝙤𝙜𝙞𝙘𝙯𝙣𝙮𝙢𝙞 𝙞 𝙤𝙜𝙧𝙤𝙙𝙣𝙞𝙘𝙯𝙮𝙢𝙞, 𝙠𝙩𝙤́𝙧𝙚 𝙤𝙧𝙜𝙖𝙣𝙞𝙯𝙪𝙟𝙚 𝙐𝙧𝙯𝙖̨𝙙 𝙈𝙖𝙧𝙨𝙯𝙖ł𝙠𝙤𝙬𝙨𝙠𝙞 𝙒𝙤𝙟𝙚𝙬𝙤́𝙙𝙯𝙩𝙬𝙖 Ł𝙤́𝙙𝙯𝙠𝙞𝙚𝙜𝙤.
Warsztaty Ekologiczne będą dotyczyły następujących zagadnień (liczba uczestników jest nieograniczona):

✅Recykling ubrań – moda cyrkularna;
✅Gospodarne kucharzenie – kuchnia zero waste;
✅Warsztat dotyczący odnawialnych źródeł energii (energia ze słońca, wiatru, wody);
✅Warsztat związany z sadzeniem roślin;
✅Budowanie domku dla owadów;
✅Ekologiczne zakupy;
✅Warsztat prezentujący i umożliwiający wykonanie środków czystości w domu.

🌸Dodatkowo odbędą się 𝔃𝓪𝓳𝓮̨𝓬𝓲𝓪 𝔃 𝓱𝓸𝓻𝓽𝓲𝓽𝓮𝓻𝓪𝓹𝓲𝓲 – wykorzystanie ogrodnictwa do polepszenia stanu człowieka w aspekcie fizycznym, psychicznym, społecznym czy poznawczym.
🌸Uczestnicy warsztatów z pomocą eksperta będą mieli możliwość wykonania 𝓹𝓪𝓬𝓱𝓷𝓪̨𝓬𝓮𝓳 𝓽𝓪𝓫𝓵𝓲𝓬𝔃𝓴𝓲 𝓯𝓵𝓸𝓻𝓮𝓷𝓬𝓴𝓲𝓮𝓳 (to zapachowe zawieszki woskowe, w całości wykonane z naturalnych składników tj. wosk pszczeli albo sojowy, masło shea, rośliny suszone, suszone owoce, olejki zapachowe) – liczba miejsc jest ograniczona – decyduje kolejność zgłoszeń.
📞𝙋𝙧𝙤𝙨𝙞𝙢𝙮 𝙤 𝙯𝙖𝙥𝙞𝙨𝙮 𝙣𝙖 𝙬𝙖𝙧𝙨𝙯𝙩𝙖𝙩𝙮 𝙯 𝙝𝙤𝙧𝙩𝙞𝙩𝙚𝙧𝙖𝙥𝙞𝙞 𝙞 𝙩𝙬𝙤𝙧𝙯𝙚𝙣𝙞𝙖 𝙩𝙖𝙗𝙡𝙞𝙘𝙯𝙚𝙠 𝙛𝙡𝙤𝙧𝙚𝙣𝙘𝙠𝙞𝙘𝙝 𝙙𝙤 𝙙𝙣𝙞𝙖 𝟰 𝙥𝙖𝙯́𝙙𝙯𝙞𝙚𝙧𝙣𝙞𝙠𝙖 𝙥𝙤𝙙 𝙣𝙧 𝟰𝟮 𝟲𝟲𝟯 𝟯𝟰–𝟵𝟰 𝙤𝙧𝙖𝙯 𝟰𝟮 𝟲𝟲𝟯 𝟯𝟱 𝟲𝟮.
Źródło: FACEBOOK
czytaj dalej

Wycieczka śladami Juliana Tuwima

Już w najbliższą niedzielę na miłośników aktywnego wypoczynku czeka wycieczka piesza “Śladami Juliana Tuwima”.

𝗪𝗬𝗖𝗜𝗘𝗖𝗭𝗞𝗔 𝗣𝗜𝗘𝗦𝗭𝗔 🚶‍♂️🚶‍♂️🚶‍♂️
CZAS TRWANIA: 12:00-15:00
DYSTANS: około 5 km
Link do zapisów https://forms.gle/mtp1Q68ym2JyScrg6
𝗭𝗚Ł𝗢𝗦𝗭𝗘𝗡𝗜𝗔/𝗭𝗔𝗣𝗜𝗦𝗬
📍 OSOBISTY w Biurze Oddziału Łódzkiego PTTK, ul. Wigury 12a, I piętro, pok. 105 do 4.10.2024 w godzinach 10.00 – 17.00
📍 MAILOWY na adres pttk.lodz@wp.pl
📍 KWESTIONARIUSZE ELEKTRONICZNE (𝗨𝗪𝗔𝗚𝗔 – jeden formularz to zgłoszenie jednej osoby. Jeżeli zgłasza się kilka osób każda osoba oddzielnie wypełnia formularz.)
Dzięki uprzejmości Klub Sportowy “Społem” meta będzie usytuowana na terenie klubu. Spotkanie zakończy się drobnym poczęstunkiem i pamiątkowymi upominkami dla uczestników, którzy zapisali się i wzięły udział w wycieczce.
𝗟𝗶𝗰𝘇𝗯𝗮 𝗺𝗶𝗲𝗷𝘀𝗰 𝗼𝗴𝗿𝗮𝗻𝗶𝗰𝘇𝗼𝗻𝗮, decyduje kolejność zgłoszeń. Potwierdzeniem zapisania się będzie mail zwrotny z podaniem informacji, o której i skąd ruszamy na  wycieczkę.

Uczestnicy nie będą ubezpieczeni przez organizatorów i biorą udział w wycieczce na własną odpowiedzialność. Organizatorzy wycieczki nie ponoszą odpowiedzialności cywilnej w przypadku szkody powstałej w mieniu, względnie na osobie uczestnika lub z jego winy.

𝗨𝗱𝘇𝗶𝗮ł 𝘄 𝘄𝘆𝗰𝗶𝗲𝗰𝘇ce 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝗯𝗲𝘇𝗽ł𝗮𝘁𝗻𝘆 – 𝘄𝘆𝗰𝗶𝗲𝗰𝘇𝗸a jest 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗮𝗻a 𝘇 𝗯𝘂𝗱𝘇̇𝗲𝘁𝘂 𝗦𝗮𝗺𝗼𝗿𝘇𝗮̨𝗱𝘂 𝗪𝗼𝗷𝗲𝘄𝗼́𝗱𝘇𝘁𝘄𝗮 Ł𝗼́𝗱𝘇𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼 𝘄 𝗿𝗮𝗺𝗮𝗰𝗵 𝗿𝗲𝗮𝗹𝗶𝘇𝗮𝗰𝗷𝗶 𝘇𝗮𝗱𝗮𝗻𝗶𝗮 𝗽𝘂𝗯𝗹𝗶𝗰𝘇𝗻𝗲𝗴𝗼 𝗽𝘁.: 𝗝𝘂𝗹𝗶𝗮𝗻 𝗧𝘂𝘄𝗶𝗺 𝘄𝗶𝘇𝘆𝘁𝗼́𝘄𝗸𝗮̨ 𝗿𝗲𝗴𝗶𝗼𝗻𝘂 ł𝗼́𝗱𝘇𝗸𝗶𝗲𝗴𝗼.

Zachęcamy do aktywnego wypoczynku.Źródło: https://www.facebook.com/events/514333907969741/?ref=newsfeed

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.

czytaj dalej

Zielona Łódź zaprasza na dwa spacery

W najbliższy weekend Zielona Łódź zaprasza na dwa spacery:

Na sobotę 5 października zaplanowano spacer olimpijski z olimpijką Katarzyną Nowak (Barcelona 1992), pierwszą polską zawodową tenisistką, która utorowała drogę dla późniejszych gwiazd Agnieszki Radwańskiej czy Igi Świątek. Swoją tenisową przygodę rozpoczęła właśnie w Parku Poniatowskiego, na kortach Miejskiego Klubu Tenisowego. Opowie o tym jak kiedyś wyglądał park i obiekty MKT, co się zmieniło, będzie też okazja do zwiedzenia klubu, wspólnych zdjęć i autografów, nie zabraknie też konkursów z nagrodami.
Sobota, 5 października, godz.11.30-13.00
Zbiórka przy wejściu na teren MKT

W niedzielę 6 października odbędzie się ostatni już w tym sezonie spacer entomologiczny „𝐖 𝐩𝐨𝐬𝐳𝐮𝐤𝐢𝐰𝐚𝐧𝐢𝐮 𝐨𝐛𝐜𝐲𝐜𝐡 𝐢 𝐢𝐧𝐰𝐚𝐳𝐲𝐣𝐧𝐲𝐜𝐡 𝐠𝐚𝐭𝐮𝐧𝐤𝐨́𝐰 𝐨𝐰𝐚𝐝𝐨́𝐰 𝐰 ł𝐨́𝐝𝐳𝐤𝐢𝐜𝐡 𝐩𝐚𝐫𝐤𝐚𝐜𝐡”. W trakcie spaceru zapoznamy się z owadami, które przybywają do naszego kraju z różnych stron świata, często trafiając do parków i ogrodów wraz z nasadzanymi roślinami. Dowiemy się, ile ich jest, skąd i jak przybyły i przybywają, a także jaki jest ich wpływ na rodzimą przyrodę.
Start o godz. 12:00 w Parku im. marszałka Józefa Piłsudskiego (=Park „Na Zdrowiu”) – zbiórka przy Pomniku Czynu Rewolucyjnego.

Udział bezpłatny.
Źródło: materiały organizatora
czytaj dalej

Zakończenie jubileuszowego XX sezonu turystycznego w zabytkowej Parowozowni Skierniewice

Polskie Stowarzyszenie Miłośników Kolei serdecznie zaprasza na zakończenie jubileuszowego XX sezonu turystycznego w zabytkowej Parowozowni Skierniewice, znajdującej się przy ul. Łowickiej 1.

Na ostatni w 2024 r. „Dzień Otwarty”, w ramach którego można poznać dzieje skierniewickiej parowozowni oraz zgromadzonych eksponatów. Zapraszamy w sobotę 5 października oraz w niedzielę 6 października w godz. 11.00-15.00.

W programie:
👉 trasa turystyczna obejmująca wnętrze największego obiektu – wachlarzową halę parowozową z lat 1862-1942, w której znajduje się kolekcja zabytkowego taboru kolejowego (sobota i niedziela);
👉 urządzenia do obsługi parowozów (sobota i niedziela);
👉 interaktywna wystawa urządzeń sterowania ruchem kolejowym (sobota);
👉 Ropuszkowa Kolej Ogrodowa (sobota);
👉 symulator lokomotywy spalinowej SM42 (sobota i niedziela);
👉 wystawa zdjęć „Podróż retro” Grzegorza Parkota (sobota i niedziela);
👉 stoisko edukacyjne UTK w ramach kampanii Kolejowe ABC III z nosorożcem Rogatkiem (sobota).

Zachęcamy do udziału w wydarzeniu.

Źródło: https://www.psmk.org.pl/dni-otwarte-2024/

czytaj dalej

Koncert otwarcia Festiwalu z udziałem Urszuli Dudziak

World Orchestra to międzynarodowy projekt muzyczny, którego pomysłodawcą i liderem jest Grzech Piotrowski. To zderzenie korzeni muzyki świata z orkiestrą symfoniczną, jazzem, folklorem i muzyką filmową. Orkiestrę tworzy kilkadziesiąt osób różnych narodowości, którzy często są wirtuozami nietypowych instrumentów. W tym wielokulturowym składzie powstały spektakularne widowiska muzyczne.
Festiwal Łódź Wielu Kultur 2024 to czas na reaktywację World Orchestry w nowym formacie pod wymownym tytułem „WE”. Projekt „WE”, który powstaje specjalnie na Festiwal, będzie silnym głosem artystek i artystów z całego globu niosących przesłanie pokoju ponad podziałami. Koncert otwarcia Festiwalu to manifest międzykulturowego dialogu, który zostanie wyrażony poprzez muzykę płynącą prosto z serc i dotykającą duszy.

W 2024 w ramach „WE” artystki i artyści chcą zorganizować sto koncertów na pięciu kontynentach pod muzycznym „parasolem” World Orchestry. Koncert otwarcia Festiwalu Wielu Kultur będzie kulminacją projektu i prawdziwym widowiskiem muzycznym. Projektowi towarzyszy nagranie studyjne albumu realizowane na całym globie.

  • 4 października 2024
  • piątek / godz. 20:00
  • Klub Wytwórnia
  • Łódź – ul. Łąkowa 29


Źródło: https://lodzwielukultur.pl/wydarzenia/world-orchestra/

czytaj dalej

Niedzielna wycieczka rowerowa

Łódzki Klub Turystów Kolarzy PTTK zaprasza 29.09.2024 r. na niedzielną wycieczkę rowerową z historią w tle – na piknik historyczny do Gałkowa Dużego  pt.: “POTYCZKA W GAŁKÓWKU – REKONSTRUKCJA WALKI  z 1863 r.”.
Uczestnicy pojadą do miejscowości Gałków Duży na zaproszenie Organizatorów pikniku historycznego, w ramach którego odbędzie się rekonstrukcja wydarzeń z okresu Powstania Styczniowego. Przewidziano również odwiedzenie miejscowości Wola Cyrusowa, gdzie miała miejsce w/w potyczka kosynierów.
Organizatorzy pikniku >>> [Muzeum im. Leokadii Marciniak w Gałkowie Dużym] wraz z Sołtysem Sołectwa Gałków Mały Wschód.
Podczas wydarzenia będzie możliwość degustacji potraw z regionalnej kuchni Koła Gospodyń Wiejskich – “Gałkowianki” z Gałkowa Parceli.
Dystans około 60 km, kierunek wschód.
Informacje:
Pierwsze miejsce zbiórki: Łódź ul. Nowomiejska (park Staromiejski “Śledzia” przy zegarze słonecznym) godz. 9:00 
Drugie miejsce zbiórki: Park Baden-Powella przy stacji kolejowej Łódź Niciarniana godz. 9:30
Zakończenie wycieczki w Łodzi Andrzejów (Rokicińska – Gajcego)
Wycieczkę prowadzi – Rafał >>> [Cykloturysta].
UDZIAŁ W WYCIECZCE ROWEROWEJ JEST BEZPŁATNY –
SERDECZNIE ZAPRASZAMY WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH UDZIAŁEM
przed udziałem w wycieczce  prosimy zapoznać się z Regulaminem >>> [ZOBACZ REGULAMIN]
czytaj dalej

Light.Move.Festival

Light.Move.Festival organizowany jest od 2011 roku. Podczas festiwalu łódzka przestrzeń: parki, ulice, budynki, wypełniane są przez obrazy i przeobrażają się w otwarte galerie sztuki. Magia światła i wyświetlanych obrazów podkreśla wyjątkowość wydarzenia. Festiwal sprawia, że staje się on niepowtarzalną atrakcją, która zbiera niezliczone grono miłośników tej formy sztuki. Kolejna XIV edycja festiwalu będzie trwała przez piątek i sobotę tj. 27 i 28 września.

Sztuka światła jest potężnym narzędziem, które może wywoływać emocje, ale także skłaniać do refleksji. Światło służy nam do kreowania ulotnych obrazów, które w połączeniu z przestrzenią nadają jej nowe znaczenie i otwierają dyskusję o przyszłości cywilizacji – tematu przewodniego tegorocznej edycji.

W programie wydarzenia będzie można zobaczyć instalacje, projekcje, mapping 2D/3D. Całość uzupełni muzyka w świetlnej oprawie.

Gorąco zachęcamy do udziału w wydarzeniu.

Źródło: https://www.lmf.com.pl/

czytaj dalej

Festiwal PO RZECE – Tabor Opoczyński

Festiwal PO RZECE – Tabor Opoczyński to wydarzenie wzorowane na letnich taborach węgierskich domów tańca (upowszechnionych w Polsce przez Stowarzyszenie Dom Tańca). Uczestnicy taborów przez kilka dni obcują nie tylko ze sobą nawzajem, ale przede wszystkim uczą się tradycyjnych technik wykonawczych od zaproszonych muzykantów, śpiewaczek i tancerzy wiejskich, wspólnie grając, śpiewając i tańcząc. Cechami różniącymi Tabor od typowych festiwali jest brak konwencjonalnego podziału na artystów i publiczność oraz podejście alternatywne wobec konsumenckiego charakteru imprez związanych z popkulturą. Założeniem Taboru jest czynny, wspólny udział jego uczestników, ale także tych, od których można czerpać wiedzę, w wydarzeniach organizowanych w ramach Taboru. Każde z nich to szansa na obcowanie z wciąż żywymi tradycjami regionu, odzwierciedlającymi się w muzyce, pieśniach i tańcach.

W ramach wydarzenia organizowane są otwarte dla mieszkańców zabawy taneczne od godziny 20:00 w dniach: 27-28 września 2024 r. w Ośrodku Konferencyjno Wypoczynkowym Młynczysko (Szkolna 51, 26-315 Poświętne).

Na potańcówkach będzie można usłyszeć muzykę zagraną przez kilka pokoleń muzykantów i muzykantek:
Stanisława Wolskiego (Drzewica), Kapelę Agopsowicza (Warszawa), Rodzinną Kapelę Bińków (Opoczno), kapelę Szwachła/Blachowska/Kalita (Warszawa), Kapelę Romana Wojciechowskiego (Opoczno/Tomaszów Mazowiecki), Kapelę Władysława Gmaja (Glina/Bobrowiec), Kapelę Pauli Kinaszewskiej (Warszawa), Franciszka Stalengę (Puławy) oraz Zbyszka Ciechowicza z Ogniskiem Muzyki Tradycyjnej w Rdzowie.

Wstęp na zabawy jest bezpłatny.

Dodatkowo, w niedzielę 29 września zapraszamy do udziału w odpuście św. Michała Archanioła w Studziannie-Poświętnem, z możliwością wspólnego muzykowania podczas wydarzenia oraz udziału w zabawie tanecznej. Lokalizacja: ul. Główna 7, 26-315 Poświętne

𝐎𝐑𝐆𝐀𝐍𝐈𝐙𝐀𝐓𝐎𝐑𝐙𝐘:
Łódzki Dom Kultury
fundacja Muzyka Zakorzeniona

𝐏𝐀𝐑𝐓𝐍𝐄𝐑𝐙𝐘:
Gmina Poświętne
Muzeum Regionalne w Opocznie

czytaj dalej

Wojciech Wilczyk. (NIE)widzialne pomniki wolności – wernisaż wystawy

Wystawa zaprezentuje typologię wizualną upamiętnień zniesienia pańszczyzny w postaci krzyży i kapliczek, które odszukał i udokumentował Wojciech Wilczyk w latach 2020-2024. Seria zawiera 136 zdjęć pomników z terenu dawnych zaborów – austriackiego (Galicja), rosyjskiego (Królestwo Polskie), pruskiego (Śląsk), będących widocznym śladem początku końca feudalizmu na terytorium współczesnego państwa polskiego.
Fotografiom towarzyszyć będzie wybór narzędzi dyscyplinowania ludzi pracujących na folwarkach (to m.in. pieniądze zastępcze, baty i kańczugi) z kolekcji muzealnych. Ważną częścią wystawy będą również dwa doświadczenia dźwiękowe, oparte o współczesny i archiwalny materiał etnograficzny.
Na wystawie lokalny łódzki kontekst wybrzmi w oparciu o wybór źródeł z Archiwum Etnograficznego Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi autorstwa Tomasza Romanowicza. Specjalnie wykreowana ścieżka dźwiękowa, zarejestrowana w technice binauralnej (umożliwiającej odczuwanie przestrzeni), zaprezentuje pamięć ostatniego pokolenia robotnic i robotników folwarcznych w zderzeniu z życiem w Łodzi. Autorami doświadczenia dźwiękowego o teatralnym charakterze są: Lewis Gibson, Bryce Lease oraz Agnieszka Jakimiak. Aktorskiego głosu archiwom udzieliły Halszka Lehman i Lena Schmischeiner.

  • Zespół kuratorski: Adam Mazur, Tomasz Romanowicz, Magdalena Zych
  • Ścieżka audio – badania terenowe: Dorota Majkowska-Szajer, Justyna Matwijewicz, Rafał Mazur, Magdalena Zych
  • Kompozycja „Krzyże wolności”: Rafał Mazur
  • Ścieżka audio – materiały archiwalne: Lewis Gibson, Agnieszka Jakimiak, Bryce Lease, Halszka Lehman, Lena Schmischeiner, Tomasz Romanowicz.
  • Organizator:
    InŁódź21 Instytucja kultury
  • Współorganizator:
    Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie
  • Partnerzy:
    Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, The Royal Central School of Speech and Drama – University of London, Festiwal Łódź Wielu Kultur
  • Instytucje wspierające: Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział w Łodzi, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział w Krakowie.
  • Patroni medialni: Radio Kraków, Radio Kraków Kultura.

.26 września 2024, godz. 18:00
„WOJCIECH WILCZYK. (NIE)WIDZIALNE POMNIKI WOLNOŚCI” do Kamienicy Hilarego Majewskiego! (ul. Włókiennicza 11)

Serdecznie zapraszamy na wernisaż wystawy

Źródło: https://www.maie.lodz.pl/wojciech-wilczyk-niewidzialne-pomniki-wolnosci-wernisaz-wystawy

czytaj dalej

ŁÓDZKIE CZYTA HERBERTA

„Łódzkie czyta Herberta” to projekt realizowany przez Łódzki Dom Kultury z okazji setnej rocznicy urodzin pisarza. Najbliższe spotkanie odbędzie się 24. września o godz. 17 w Sieradzu. W ramach projektu przedstawiony zostanie spektakl “Walizka zwana wyobraźnią”.
Walizka zwana wyobraźnią” jest podróżą. Ewa Łukasiewicz, aktorka Teatru Szwalnia wystąpi w minispektaklu pod tym właśnie tytułem w konwencji teatru stolikowego. Zabierając wyobraźnię widzów w podróż animuje różne rekwizyty i ilustruje w niezwykle sugestywny sposób dziewięć wierszy Zbigniewa Herberta.
Wydarzenie odbędzie się w Powiatowej Bibliotece Publicznej im. W. Broniewskiego w Sieradzu.
czytaj dalej